Geçtiğimiz günlerde havacılık tarihiyle ilgili, ülke gündeminde pek yer
bulamayan büyük bir devrim gerçekleşti. “Uzay Yolu” gibi bilim kurgu
yapımlarında gördüğümüz motorsuz hava araçlarına ait ilk prototip uçağın,
dünyanın en iyi üniversitelerinden biri olan ABD’deki MIT (Massachusetts
Institute of Technology) mensubu
bilim insanları tarafından ilk uçuşu gerçekleştirildi.
21 Kasım 2018’de Nature
dergisinde yayımlanan makalede, Steven Barrett
ve ekibi “İyon Sürüşü (Ion Drive)” teknolojisi ile uçurulan ve aşağıdaki
resimde görülen prototip uçağın detaylarını paylaştı (Xu, Haofeng, et al, 2018). Uçakta, alıştığımız şekilde kanatların altında,
dönen aksamı olan bir motor yok. Sadece iyon sürüşünü gerçekleştiren elektronik
devre elemanları mevcut. Buradan MIT spor salonunda gerçekleştirilen ilk uçuşun videosunu izleyebilirsiniz.
Peki “İyon Sürüşü” ne demek? Uçağın kanatlarının altında biri “+”, diğeri
ise “-“ yüklü elektrotlar ile yüksek şiddetli bir elektrik alan oluşturuluyor. Sonuçta,
parçacıkların oluşturduğu “iyon rüzgarı” ile hava molekülleri hareket
ettiriliyor ve bir itme kuvveti sağlanmış oluyor. Gerçekleştirilen ilk
uçuşlarda, 5 metre kanat açıklığına sahip 2.45 kg ağırlığındaki uçak, 8-9
saniye boyunca 40-45 m yol alıyor. Uçak, gücünü lityum-polimer bataryalardan
sağlıyor. Dolayısıyla, fosil yakıta bağlılık ve karbon salımı ortadan kalkmış
oluyor. Bunun yanında, uçak sadece elektronik elemanlardan oluştuğu için
tamamen sessiz bir uçuş gerçekleştiriyor. Bu özelliği ile önümüzdeki yıllarda
yaygınlaşacak, kargo dağıtımından şehir gözetlemeye kadar birçok uygulamada
kullanılacak olan gürültülü dronların da yerine geçmeye aday.
Ancak, %2,56 gibi bir verimliliğe sahip iyon sürüşü teknolojisinde alınacak
daha çok yol var. Yolcu ve yük taşıyabilecek iyon sürüşlü uçakları yapmak için
daha çok araştırma yapılması gerekiyor. Yalnız şunu da unutmamak gerekir ki
Wright kardeşler 1903’te bugün kullandığımız içten yanmalı ve fosil yakıt ile
çalışan motorlara sahip uçakları, ilk uçuşlarında sadece 12 saniye boyunca 55
metre öteye uçurabilmişlerdi. Onlar da bugün içinde yüzlerce yolcu taşınan,
çift katlı, okyanus ötesi yolculuk yapabilen dev uçakların yapılabileceğini bilmiyorlardı.
Bu “yeşil ve sessiz” iyon sürüşü teknolojisi, gelecekte daha verimli ve karbon
salmadan uzun mesafeler kat edecek uçakların üretilip kullanılmasını sağlayarak
daha yeşil bir dünyanın anahtarını elinde bulunduruyor olabilir.
Kaynakça ve İleri Okuma
Xu,
Haofeng, et al. "Flight of an aeroplane with solid-state
propulsion." Nature 563.7732 (2018): 532. (https://www.nature.com/articles/s41586-018-0707-9 )
Franck
Plouraboué, “Flying with ionic wind”,
Nature News and Views, (2018), https://www.nature.com/articles/d41586-018-07411-z
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder